Το τεστ ΠΑΠ είναι η συλλογή κυττάρων από τον τράχηλο της μήτρας. Το δείγμα αποστέλλεται στο εργαστήριο. Προϋπόθεση για να γίνει το τεστ είναι να μην έχετε περίοδο όταν το πραγματοποιήσετε και να μην είχατε ελεύθερη σεξουαλική επαφή την προηγούμενη ημέρα. Η μόνη ενόχληση που μπορεί να νιώσει μια γυναίκα είναι κατά την ανεύρεση του τραχήλου, που διαρκεί όμως λιγότερο από μια στιγμή.

Η κυτταρολογική εξέταση τεστ Παπανικολάου ανιχνεύει προκαρκινικές αλλοιώσεις του τραχήλου της μήτρας (σε στάδιο που η θεραπεία είναι ριζική) και έχει καθιερωθεί διεθνώς ως προληπτική εξέταση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Έχει δε αποδώσει σημαντικά, όπως διαπιστώνεται από τη σαφή ελάττωση της συχνότητας του διηθητικού καρκίνου του τραχήλου.

Είναι απαραίτητη ακόμα και όταν μια γυναίκα δεν νιώθει ενοχλήσεις, καθώς τα κύτταρα του τραχήλου της μήτρας μπορεί να γίνουν κακοήθη, χωρίς πόνο ή άλλα συμπτώματα και συχνά χωρίς ορατές αλλοιώσεις κατά την απλή γυναικολογική εξέταση.

Το test Pap πρέπει να γίνεται με την έναρξη των σεξουαλικών σχέσεων, (ανεξαρτήτως ηλικίας) και κατόπιν κάθε χρόνο. Το test Pap γίνεται σε ημέρες εκτός εμμήνου ρύσεως και αφού προηγηθεί αποχή από σεξουαλική δραστηριότητα και εσωτερικές πλύσεις του κόλπου για ένα 48ωρο. Είναι μια ανώδυνη εξέταση, που διαρκεί λιγότερο από πέντε λεπτά.